MAPA KRAJOBRAZU
„Mapa krajobrazu” została pomyślana jako graficzne uzupełnienie „Słownika pojęć”, pokazujące związki między hasłami słownikowymi. Tym samym ma ona za zadanie odzwierciedlić pewną możliwość kompleksowego ujmowania problematyki zawartej w słowniku, odpowiadającą perspektywie przyjętej przez nas w badaniach.
Przygotowując „mapę krajobrazu”, inspirowaliśmy się ideą map pojęciowych rozumianych jako „dwuwymiarowe graficzne przedstawienia struktur poznawczych ukazujące hierarchie i wzajemne związki pojęć występujących w jakiejś dziedzinie czy poddziedzinie” (Martin 1994, 11; Davies 2011), mające zastosowanie w prezentowaniu i ukazywaniu stanu wiedzy, ale także sprzyjające stawianiu pytań, a przez to poszerzaniu istniejącej wiedzy.
Zdajemy sobie sprawę, że mapa krajobrazu ma charakter arbitralny. Dziedziczy ona bowiem bagaż decyzji podjętych przy opracowaniu słownika, do którego dokłada do niego ciężar decyzji związanych z rozmieszczaniem pojęć i określaniem relacji między nimi.
Mamy nadzieję, że zaproponowana przez nas mapa pojęciowa może być przydatna właśnie jako mapa, tzn. może sprzyjać zorientowaniu się w problematyce krajobrazu i posłużyć do znalezienia własnych ścieżek myślenia, które niekoniecznie muszą pokrywać się z tymi, uwidocznionymi na mapie. Zdajemy sobie przy tym sprawę, że mapa nasza – jak każda inna – jest tylko i wyłącznie pewną projekcją, która nie może sobie rościć pretensji do obiektywnego odzwierciedlania „stanu faktycznego”.
Dla wygody użytkowania mapa została przygotowana w dwóch wersjach za pomocą dwóch różnych ogólnie dostępnych programów (IHMC CmapTools; Kumu). Choć wersje różnią się wyglądem, zawierają te same informacje, które są w taki sam sposób ustrukturowane: główne pojęcia powiązane są między sobą wektorami oznaczającymi „relacje” w taki sposób, aby można było je odczytywać zgodnie ze wskazanym kierunkiem, tworząc „sądy” w rodzaju „pojęcie 1 – rodzaj relacji – pojęcie 2”, „pojęcie 2 – rodzaj relacji – pojęcie 3, itd.” (np. „krajobraz – wymaga – kontemplacji/zaangażowania”, „kontemplacja/zaangażowanie – może być – rozumieniem krajobrazu”); liczba rodzajów relacji celowo została zredukowana tak, aby nadać mapie większą spójność; liniami ciągłymi zaznaczono relacje między sąsiadującymi pojęciami, liniami przerywanymi zaznaczono z kolei relacje między pojęciami tak od siebie odległymi, że nie da się ich połączyć „łańcuchem” pojęć pośrednich.
– Wersja Kumu: mapa krajobrazu
Bibliografia:
Davies, Martin. 2011. „Concept mapping, mind mapping and argument mapping: what are the differences and dothey matter?” Higher Education 62(3): 279-301
Martin, David J. 1994. „Concept mapping as an aid to lesson planning: a longitudinal study.” Journal of Elementary Science Education 6(2):11-30
https://ablconnect.harvard.edu/concept-map-research
https://cmap.ihmc.us/publications/research-publications.php
http://cmc.ihmc.us/cmc/CMCProceedings.html
http://users.edte.utwente.nl/lanzing/cm_home.htm